پژوهش حاضر به منظور بررسی کتابهای مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس مقولههای هوش اخلاقی بوربا در سال تحصیلی 1402-1401 و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی انجام شده است. واحد زمینۀ پژوهش شامل متنها و فعالیتهای کتابهای مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی بود و واحد تحلیل شامل تمهای مستخرج از کتابهای مطالعات اجتماعی بود که با مقولههای هوش اخلاقی بوربا و زیرمقولههای متناسب با آن مرتبط شده بودند. روایی زیرمقولههای شناساییشده مرتبط با مقولههای هفتگانه بوربا را متخصصان پس از چندین مرتبه بررسی تأیید کردهاند. پایایی زیرمقولههای شناساییشده با استفاده از ضریب اسکات، 0/77 محاسبه شده است. همچنین، دادهها بر اساس تکنیک آنتروپی شانون تجزیه و تحلیل شدهاند. طبق یافتههای پژوهش، 741 مصداق در کتابهای مطالعات اجتماعی شناسایی شده که بیشترین میزان فراوانی مربوط به مقولۀ مهربانی و کمترین میزان آن مربوط به مقولۀ انصاف بوده است. بر اساس نتایج روش آنتروپی شانون، ضریب اهمیت مقولههای هوش اخلاقی از بیشترین به کمترین میزان توجه عبارت است از مهربانی، احترام، وجدان، بردباری، خویشتنداری، انصاف و همدلی. نتایج پژوهش نشان میدهد که غیر از دو مقولۀ همدلی و انصاف، مقولههای مهربانی و احترام وضعیتی مطلوب و سایر مقولهها نیز وضعیت متوسطی دارند، اما در انتخاب محتوای آموزشی به استمرار و توالی آنها در پایههای مختلف به خوبی توجه نشده است. ازاینرو، تدوینکنندگان کتابهای درسی باید ضمن توجه متوازن و متناسب به مقولههای هفتگانه هوش اخلاقی، به استمرار و توالی آنها نیز در پایههای مختلف بیشتر توجه کنند و محتوایی مناسب برای آن طراحی کنند.
Gholaami Z, Athari Z S. Moral Intelligence as Reflected in Elementary School Social Studies Textbooks. QJOE 2025; 41 (2) :171-192 URL: http://qjoe.ir/article-1-4557-fa.html
غلامی زهرا، اطهری زینب السادات. تحلیل محتوای هوش اخلاقی در کتابهای مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی. فصلنامه علمی - پژوهشی تعلیم و تربیت. 1404; 41 (2) :171-192