هدف اصلی پژوهش حاضر استخراج حقوق اساسی دانش‌آموز در نظام حقوقی ایران است تا با اتکای به آن، وظایف، تعهدات و مسئولیتهای معلمان، مسئولان مدرسه و سایر افراد دست اندرکار تربیت دانش‌آموزان شناسایی و معرفی شوند. پژوهش حاضر مطالعه‌ای کیفی است که با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوای کیفی از نوع طبقه‌بندی استقرایی انجام شده است. مرور نظام‌مند و تحلیل منابع حقوقی به تدوین مجموعه‌ای از اصول تحت عنوان اصول حقوق دانش‌آموز در نظام حقوقی ایران منجر شده است. این اصول استخراج شده چهاردهگانه بر اساس میزان استناد در منابع قانونی مورد مطالعه در سه دستۀ تصریح شده در قوانین رسمی (مشتمل بر دسترسی به آموزش رایگان، تسهیلات تربیت‌بدنی و برخورداری از آموزش عالی)، تأیید شده در قوانین رسمی (مشتمل بر تأمین اجتماعی، آزادی انتخاب نوع و شیوه آموزش، ارتقای سطح دانش و آگاهی عمومی، آموزش به زبان مادری، امنیت تحصیلی، برخورداری از حقوق مساوی و آزادی فعالیتهای سیاسی و اجتماعی-فرهنگی) و تصریح شده در قوانین آموزش و پرورش (مشتمل بر پرورش خلاقیتهای هنری، ارتقای امکانات و فرصتهای مناسب اوقات فراغت، هدایت و راهنمایی تحصیلی و تسهیل شرایط آموزش کودکان با نیازهای ویژه) طبقه‌بندی شده اند. پیشنهاد می‌شود در مطالعات آینده الگوی مفهومی استخراج شده از نگاه صاحب‌نظران و متخصصان حقوقی و تربیتی مورد واکاوی قرار بگیرد و با اعمال نظرات آنان تعدیل و اصلاح شود.
