برنامه کارورزی از نظر مبانی و منابع علمی و نظری سه رویکرد شناخته شده دارد: رویکرد استاد- شاگردی، علم کاربردی و تأملی یا فکورانه. این مطالعه در پی آن بوده که نشان دهد برنامه کارورزی نظام تربیت معلم صدساله ایران از نظر رویکرد، چه تحولاتی داشته است؟ در هر دوره چه رویکردی غالب بوده و آیا در دوره فعلی، که رویکرد این برنامه به طور مشخص تأملی بیان شده است، بر اساس منابع علمی و نظری مربوط به تأمل، ویژگیهای کارورزی تأملی را دارد؟ کاستیهای احتمالی برنامه در این زمینه چیست و چشم انداز آینده این برنامه چگونه باید باشد؟ در این مطالعه ابتدا با روش اسنادی برنامه کارورزی در دورههای مختلف تاریخی بررسی و سپس برنامه هر دوره، با توجه به ویژگیهای رویکردهای مذکور با روش تحلیلی - استنباطی مورد تحلیل قرار گرفته که بهطور خلاصه نتایج ذیل حاصل شده است: 1. برنامه کارورزی در ایران، سالهای بسیار، از تاسیس دارالمعلمین و دارالمعلمات در سال 1297 تا دهه هفتاد، رویکرد استاد- شاگردی داشته است. 2. اولین نشانههای اتخاذ رویکرد تکنیکی برای برنامه کارورزی، در دهه هفتاد دیده میشود که بنا به شواهدی که در این مطالعه ذکر شده است میتوان اذعان کرد که حتی در آن دوره نیز این برنامه نسخه کاملی از این رویکرد نبوده است. 3. اتخاذ رویکرد تأملی، برای کارورزی، در سال 1392 پس از تاسیس دانشگاه فرهنگیان، نقطه عطفی تاریخی برای کارورزی ایران است، اما تحلیل برنامه این دوره از منظر منابع علمی مربوط به تأمل نشان میدهد که برنامه قصد شده فعلی نیز دارای کاستیهایی است.
Ahmadi G, Maleki S, Mehrmohammadi M, EmaamJom’eh S. The Developmental Path of Internship Program within the Iranian System of Teacher Training. QJOE 2019; 35 (2) :61-82 URL: http://qjoe.ir/article-1-1810-fa.html
احمدی غلامعلی، ملکی صغری، مهرمحمدی محمود، امام جمعه سیدمحمدرضا. سیر تحول برنامه کارورزی نظام تربیت معلم ایران. فصلنامه علمی - پژوهشی تعلیم و تربیت. 1398; 35 (2) :61-82