شهروندی مفهومی گسترده است که متضمن حقوق و مسئولیتهایی برای فرد در جامعه است. رشد و پویایی جامعه به وجود شهروندانی وابسته است که برای مشارکت در امور اجتماعی و سیاسی احساس تعهد کنند و از دانش و نگرش لازم در این زمینه برخوردار باشند. دروس گوناگون، بهویژه مطالعات اجتماعی، نقشی بسزا در این زمینه ایفا میکنند. این پژوهش سیر تحول مفهوم شهروندی در برنامهدرسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی را بررسی کرده است. روش پژوهش، توصیفی از نوع تحلیل محتوا و منابع مورد مطالعه، کتابهای مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از ابتدای دهه شصت تا دهه 90 (سال تحصیلی 98-1397) بوده است. در این پژوهش از نمونبرگ (چک لیست) مؤلفههای تربیت شهروندی در سه حیطۀ دانش، مهارت و نگرش شهروندی و روش کمی (آنتروپی شانون) استفاده شده و واحد تحلیل صفحات (متون، پرسشها، تمرینها و تصاویر) بوده است. روایی نمونبرگ را متخصصان تعیین کردهاند و یافتههای پژوهش با توجه به بار اطلاعاتی بهدست آمده از سه مؤلفه دانش، مهارت و نگرش نشان داد که مفهوم شهروندی در سالهای تحصیلی 1360 تا 1381 از کمترین ضریب اهمیت (0/318) برخوردار بوده، در سالهای تحصیلی 1381 تا 1392 و 1394 در جایگاه دوم اهمیت (0/326) قرار داشته و در سالهای تحصیلی 1392 (پایه سوم و چهارم ابتدایی) و 1394 (پایه پنجم ابتدایی) به بعد، بیشترین اهمیت (0/354) و توجه را به خود اختصاص داده است. سیر صعودی توجه به مفهوم شهروندی در برنامهدرسی مطالعات اجتماعی نویدبخش توجه به جایگاه مهم آن در برنامهریزی درسی است.
Ahmadi, Ph.D. P, Naraghizadeh, Ph.D. A, Keshavarz Deezjini S. The Evolution of the Concept of Citizenship in the Curriculum for Elementary School Social Studies. QJOE 2022; 38 (3) :7-36 URL: http://qjoe.ir/article-1-1870-fa.html
احمدی پروین، نراقی زاده افسانه، کشاورز دیزجینی سما. سیر تحول مفهوم شهروندی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی. فصلنامه علمی - پژوهشی تعلیم و تربیت. 1401; 38 (3) :7-36