در یک قرن گذشته نظام آموزشی ایران همواره با کمبود دبیر فنی مورد نیاز هنرستانهای فنی و حرفهای مواجه بوده وکمیت و کیفیت مطلوب تأمین نیروی انسانی مورد نیاز در این بخش دور از دسترس بوده است. در این مقاله با استناد به اسناد موجود، روشهای تربیت دبیر فنی و حرفهای در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. اسناد موجود نشان میدهد که از زمان تأسیس دارالفنون تاکنون سه روش برای تربیت دبیر فنی و حرفهای مرسوم بوده است: 1. روش استاد- شاگردی 2. روش استخدام معلم خارجی و اعزام دانشجوی معلمی به خارج 3. تأسیس مراکز تربیت معلم در داخل کشور. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بخشی از نیاز به دبیر فنی از طریق مراکز تربیت دبیر وابسته به وزارت آموزش و پرورش و بخشی دیگر از طریق بهکارگیری نیروهای آزاد بهصورت حقالتدریس تأمین شده است. روش اصلی تربیت دبیر فنی همان است که امروزه در دانشگاه شهید رجایی جاری است. این روش از گذشتههای دور مرسوم بوده و دانشگاه شهید رجایی وارث دانشکدهها و دانشسراهای عالی فنی و حرفهای مانند هنرسرای مقدماتی بهبهانی، هنرسرای عالی نارمک(دانشکده علم و صنعت)، دانشسرای عالی فنی آرشام، دانشکده تربیت دبیر فنی بابل و نوبت دوم دانشکده پلی تکنیک تهران است که مأموریت اختصاصی آن تربیت نیروی انسانی مورد نیاز واحدهای آموزش فنی و حرفهای در دوره متوسطه است. شیوه بدیل برای تأمین دبیر فنی، جذب فارغالتحصیلان آزاد رشتههای فنی- مهندسی است. این شیوه در طول سده گذشته مرسوم بوده و بخشی از نیروی انسانی موردنیاز واحدهای آموزش فنی و حرفهای دوره متوسطه از همین طریق تأمین شده است. هر دو شیوه یاد شده مزیتها و معایبی دارند که در مقاله به آن اشاره شده است. پیشنهاد میشود که برای تأمین دبیر فنی، داوطلبان شغل معلمی از میان فارغالتحصیلان کارشناسی رشتههای فنی و حرفهای انتخاب و پس از کسب دانش و مهارتهای پداگوژیکی در یک دوره کارشناسی ارشد، استخدام شوند.
Khallaaghi, Ph.D. A A, Navidi, Ph.D. A. A Critical Analysis of Iranian Training Programs for Techno-Vocational Teachers across Time . QJOE 2019; 35 (2) :107-128 URL: http://qjoe.ir/article-1-1812-fa.html
خلاقی علی اصغر، نویدی احد. بررسی تاریخی و تحلیل نقادانه برنامههای تربیت دبیر فنی و حرفهای در ایران. فصلنامه علمی - پژوهشی تعلیم و تربیت. 1398; 35 (2) :107-128