هدف مطالعه حاضر، تبیین فرآیند آموزش و یادگیری پژوهش- محور بر اساس دانش حرفه­‌ای افراد صاحب­نظر در حوزه تعلیم و تربیت، به ویژه پژوهش، برای تعیین نشانگرهای فرآیند این نوع آموزش در مدارس است. در این پژوهش دو سؤال اساسی مطرح بوده است. سؤال اول،  نشانگان آموزش و یادگیری پژوهش- محور کدام اند و در قالب چه ابعادی قابل تبیین هستند؟ سؤال دوم، براساس نشانگان و ابعاد شناسایی شده، چه مدلی را می­توان ارائه نمود؟ رویکرد پژوهش، رویکرد کیفی است که با بهره‌­گیری از راهبرد پدیدارنگاری تنظیم شده است. مشارکت کنندگان در این مطالعه ۲۵ نفر از اعضای هیأت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، دانشگاه فرهنگیان، کارشناسان حوزه ستادی وزارت آموزش و پرورش، مدیران پژوهش­‌سراهای دانش آموزی شهر تهران و معلمان موفق بودند که به شیوۀ نمونه­‌گیری هدفمند و با روش گلوله برفی تا مرز اشباع نظری انتخاب شدند. داده‌­ها از طریق مصاحبه عمیق و نیمه ساخت­‌یافته گرد­آوری شدند. برای تعیین روایی از مثلث­‌سازی منابع داده‌­ها برای غلبه بر سوگیریهای ذاتی ناشی از به­‌کار­گرفتن یک منبع در مطالعات استفاده شد. برای تعیین پایایی، روش پایایی توافق میان دو کدگذار به­‌کارگرفته شد. روش تحلیل داده­‌ها، تحلیل محتوای استقرایی با بهره‌­گیری از کدگذاری در سه سطح باز، محوری و انتخابی بود. بر اساس نتایج به دست آمده چهار بعد برای آموزش و یادگیری پژوهش- محور تعیین شد: آموزش(تدریس) پژوهش- محور، یادگیری و تکالیف یادگیری پژوهش- محور، ارتباطات و دسترسیها و تشویق. هر یک از این ابعاد در بردارندۀ نشانگرهایی است که در پژوهش به تفصیل به آنها پرداخته شده است.